Wdrożenie systemu Kręgów Naprawczych
Wdrożenie systemu Kręgów Naprawczych w praktyce rozpoczyna się od decyzji, że dana społeczność chce rozwiązywać konflikty przede wszystkim tą drogą. Nie wyklucza to oczywiście korzystania z innych sposobów na rozwiązywanie sporów, zakładamy jednak, że po zapoznaniu się z tą formą jest ona przyjęta przez społeczność jako preferowana.
Dominic Barter, po wielu latach wdrażania Kręgów Naprawczych w Brazylii, opisał zestaw zaleceń, które zwiększają prawdopodobieństwo na zakorzenienie się tego procesu w społeczności. Prezentujemy je w skrócie poniżej na przykładzie hipotetycznej szkoły, która chce skorzystać z procesu Kręgów do rozwiązywania problemów.
Pierwszym i bardzo ważnym elementem jest uzyskanie przyzwolenia społeczności na użycie praktyk naprawczych jako sposobu na rozwiązywanie konfliktów. Na tym etapie można równocześnie określić i zaangażować potencjał całej wspólnoty, jej spodziewane wsparcie we wdrażaniu Kręgów. To niezbędne, aby cały system pozwalał na skuteczne rozwiązywanie problemów. W przypadku szkoły uzyskanie przyzwolenia z reguły wymaga uzgodnienia tego z osobami posiadającymi formalne pełnomocnictwo do podejmowania tego typu decyzji (np. dyrektor czy właściciel szkoły), a w drugiej kolejności z członkami społeczności: uczniami, nauczycielami, rodzicami i pracownikami szkoły.
Drugą sprawą, na którą warto zwrócić szczególną uwagę (nawet jeśli wydaje się oczywista), to określone miejsce, w którym będą się odbywać spotkania. Ważne jest, by uwzględnić symboliczne aspekty tego miejsca (historię, lokalizację, skojarzenia), które mogą mieć wpływ na komfort emocjonalny uczestników, zwykłą wygodę (krzesła, światło) oraz czynniki które mogą zakłócać praktykę (np. hałas z zewnątrz). Warto zadbać o to, by było to stałe miejsce, w którym będą znajdowały się informacje na temat przebiegu procesu oraz jego zasad. W przypadku naszej hipotetycznej szkoły może to być jedna z sal, dostępna po zakończeniu zajęć w określone dni na prowadzenie Kręgów Naprawczych.
Kolejnym elementem zwiększającym powodzenie wdrożenia systemu Kręgów jest zadbanie o zasoby ludzkie potrzebne do wprowadzenia tej praktyki. Wspierające jest, jeśli Kręgi są prowadzone przez osoby należące do danej społeczności: to buduje zaufanie do procesu, ułatwia monitorowanie wdrażanie ustalonych w Kręgu rozwiązań, zwiększa efektywność i dostępność praktyki dla potrzebujących. Z tego powodu w szkole, która wdraża Kręgi Naprawcze warto przeszkolić większą grupę, by zapewnić dostępność osób, które potrafią przeprowadzić wszystkie kroki procesu. Poza samym szkoleniem zachęcamy do stworzenia lokalnej grupy ćwiczącej, w której prowadzący mogą szlifować umiejętności prowadzenia poszczególnych etapów, omawiać swoją pracę oraz wzajemnie się wspierać, kiedy zajdzie taka potrzeba.
Niezbędna jest również dostępność informacji na temat przebiegu procesu i jego zasad w taki sposób, by każdy członek społeczności mógł się z nimi zapoznać. Transparentność procesu i jego dobrowolność może zwiększyć zaufanie i zachęcić do brania udziału w Kręgach. Sposób komunikowania zależy oczywiście od możliwości szkoły, natomiast dobrze jest, jeśli Kręgi Naprawcze zostaną omówione ze wszystkimi uczniami, np. w ramach godziny wychowawczej, z nauczycielami - np. na zebraniach kadry nauczycielskiej, a z rodzicami na zebraniach klasowych. Idealną jest sytuacja, kiedy takie spotkania prowadzą osoby ze szkoły.
Ostatni element, który jest potrzebny w rozwiązaniu systemowym to sposoby inicjowania Kręgów Naprawczych. Sposoby jak najprostsze, które będą w zasięgu wszystkich zainteresowanych: od uczniów najmłodszych klas do rodziców, nieczęsto pokazujących się w szkole. Sposobów może być tyle, co społeczności, natomiast zachęcamy do prostoty: jej wyrazem mogą być np. szczelnie zamknięte, stojące w różnych miejscach w szkole pudełka, do których można wrzucić kartkę z prośbą o rozpatrzenie skargi czy ogólnie znany numer telefonu, na który można zadzwonić lub wysłać smsa. Najważniejsze jest, by rozwiązania gwarantowały anonimowość osobom zgłaszającym problem w pierwszym etapie procesu.
Powyższe zalecenia są jedynie wskazówkami, od których można zacząć wdrażanie systemu Kręgów Naprawczych, a nie listą wyczerpujących działań, które należy podjąć. Każda społeczność będzie miała swoje wyzwania i rozwiązania odpowiadające lokalnej specyfice, stąd ostateczne rozwiązania mogą odbiegać od tego co przedstawione powyżej.
W razie zainteresowania wdrożeniem systemu Kręgów Naprawczych prosimy o kontakt: kontakt@kreginaprawcze.pl.